Zapraszam Cię w podróż odkrywania głębszego znaczenia jogi, opartego na założeniach filozoficznych dawnych kultur Dalekiego Wschodu. Na początek opowiem krótko o głównym celu praktyki jogi, jej historii a na końcu podzielę się swoimi przemyśleniami na temat tego, w jaki sposób joga wspiera rozwój osobisty.

Cel jogi – jedność z wyższą świadomością 

Z filozoficznego punktu widzenia joga to “zaprzestanie przepływu myśli”. Słowo joga w sanskrycie  (yuj) oznacza “jedność” – połączenie świadomości jednostki ze świadomością wszechświata. Joga to zbiór praktyk na temat “zasad współżycia między ludźmi, sposobów ćwiczenia siły woli i opanowania oraz przepisów higienicznych”.

Dość powierzchownym efektem jogi (choć jakże istotnym), jest utrzymanie ciała w dobrej kondycji.

Elastyczność w ciele ma służyć za podstawę do dalszej pracy z umysłem: poszerzaniem i ewolucją świadomości.

Na głębszym, z pozoru mniej widocznym poziomie, praktyka asan wprowadza:

– lepszy przepływ energii życiowej w organizmie,

– uwolnienie blokad w ciele przekładając się tym samym na uwolnienie ograniczeń – niewspierających przekonań – w umyśle.

Joga służy połączeniu ciała, umysłu, oddechu, świadomości – balansowaniu przeciwstawnych, uzupełniających się energii w ciele.

Najwyższym celem praktyki jogi jest pobudzenie energii kundalini shakti (energii ukrytej w każdej istocie), po to by osiągnąć ostateczne bezwarunkowe wyzwolenie z koła życia i śmierci (karmy). Jest to stan wolności od wszelkich uwarunkowań – uwolnienia od identyfikowania się z ciałem fizycznym, emocjonalnością, pełnionymi rolami życiowymi, po to by doświadczyć bezwarunkowego Istnienia, Obecności w pełni.

Według filozofii jogi, podstawą naszej egzystencji na poziomie świadomym lub nieświadomym jest dążenie do połączenia się z wyższą świadomością, nazywanego również oświeceniem.

I choć stan oświecenia wydaje się być mocno abstrakcyjnym celem dla większości ludzi, to już sama znajomość filozofii jogi, może okazać się bardzo pomocna w lepszym radzeniu sobie z codziennością – krok po kroku, małymi działaniami, do przodu w kierunku bardziej świadomego życia. 

Kiedy oddech wędruje, umysł jest niestabilny, ale kiedy oddech jest spokojny, umysł również – Hata Yoga Pradipika

Podstawy i zakres jogi

Joga ma na celu integrację i wprowadzenie harmonii na poziomie fizycznym, psychicznym, umysłowym, emocjonalnym, energetycznym i duchowym.

W skład praktyki jogi wchodzą: 

• pozycje, ćwiczenia ciała (asana), których celem jest praca na określonych kanałach energetycznych w ciele oraz z centrami psychicznymi
• praktyka oddechowa (pranajama) służąca oczyszczeniu ciała i kontroli umysłu (kontrola umysłu rozumiana jako rezultat koncentracji, stanu medytacyjnego i konsekwencji stabilności emocjonalnej)
• specyficzne ułożenie, ruch dłoni, ciała (mudry), powodujący określony przepływy energii
• zaciskanie odpowiednich obszarów energetycznych części w ciele w celu przebudzenia duchowego (banhda)
• wyciszenie umysłu – medytacje (dhyana)
• powtarzanie słów, dźwięków, w celu poprawy koncentracji (i tym samym wzrostu świadomości i uleczenia przeszłej karmy), dające jasność umysłu (mantra)
• dbanie o higienę ciała (shatkarma)

W praktyce jogi (a szczególnie asan – ćwiczeń fizycznych, które są najczęściej kojarzone z praktyką jogi) ważna jest koncentracja na: 

– oddechu,

– świadomości ciała,

nie forsowanie a odpuszczenie. Zgodnie z Jogasutrami asany to pozycje wygodne i stabilne.

Według Hata Yoga Pradipika asany są narzędziem do pracy z wyższą świadomością i stanowią postawę do badania i dalszej pracy z ciałem, oddechem, umysłem i tym co ponad. Według tego podejścia praca nad kontrolą ciała poprzez asany, przekłada się na kontrolę umysłu.

Krótko o historii jogi…

Najstarsze odkrycia archeologów wskazujące na pierwsze ślady jogi sięgają ok 2300 lat p.n.e w lokalizacji doliny Indusu (obecnych terenach Pakistanu). Według mitycznych tradycji wiążą się one z Shivą. Shiva uznawany jest za symbol ucieleśnienia najwyższej świadomości, a towarzysząca mu Parvati to połączenie najwyższej wiedzy, woli oraz działania – odpowiedzialna za całe stworzenie. Ta energia nazywana jest również kundalini shakti – kosmiczna siła uśpiona we wszystkich istotach. 

Shiva (świadomość, cząstka męska) i Pravati (energia, cząstka kobieca) są nierozłączne. Pravati uznawana jest za matkę całego wszechświata.

Pierwotnie techniki jogi zostały ujęte w Tantra’ch i są darem od Pravati. Pierwszym krokiem w naukach tantrycznych jest poznanie ograniczeń i zdolności ciała oraz umysłu. Kolejnym krokiem jest poszerzanie świadomości i uwolnienie energii – rozpuszczenie ograniczeń jednostki i wyższe doświadczanie rzeczywistości.

Warto zaznaczyć, że w starożytności nauki o jodze były ściśle tajne i przykazywane wyłącznie ustnie przez doświadczonych i świadomych joginów. Obawiano się bowiem, że zostaną one wykorzystane w niewłaściwy sposób, gdy trafią do niepowołanych osób. Przeciętnie dla człowieka, wiedza ta była często niezrozumiała, interpretowana w nieopatrzny sposób, gdyż daleko wykracza poza przyziemne postrzeganie świata. Obecnie coraz więcej ludzi otwiera się na tę wiedzę – znajduje się ona bowiem w kolektywnej świadomości, którą rozwijamy na drodze ewolucji ludzkości.

Pierwsze księgi opisujące jogę to Wedy (wiedza) oraz Upaniszady, zawierające starożytną mądrość na temat życia. 

Kolejne opisy jogi znajdują się w Jogasutrach. Twierdzi się, że ich inicjatorem jest mędrzec Patanjali (datuje się je na okres ok. II w. p. n.e.)

Jogasutry w szczegółowy sposób ujmują to, jak działa ludzki umysł, skąd bierze się dualne postrzeganie świata, a co najważniejsze zawierają wskazówki na temat kroków pozwalających na wniesienie się ponad ograniczenia umysłu. 

Inna, ważna w historii jogi, pozycja to Bhagawadgita (napisana ok. II w. p.n.e.). Bhagawadgita uznawana jest za odpowiednik Biblii. Jej przekaz oparty jest na filozoficznym dyskursie etycznym pomiędzy Kryszną, a wojownikiem Ardźuną i stanowi niesamowite źródło wiedzy oraz mądrości przekraczającej materialne postrzeganie świata.

Warto wspomnieć, że joga pojawia się również w przekazie Buddy (VI w.n.e.), opierającym się na założeniu, że ludzki umysł jest źródłem wszelkiego nieszczęścia.

Jednym ze współczesnych opisów jogi jest Hatha Yoga Pradipika, w której główny nacisk położony został na wyciszeniu umysłu poprzez asany, a póżniej na pracy z dyscypliną i samokontrolą. 

Joga to proces, który zabiera nas z powrotem do domu, do naszej nieskrywanej prawdziwej natury

Czym jest joga dla mnie? 

Praktyka jogi jest dla mnie ważnym elementem rozwoju duchowego i mocnym wsparciem rozwoju osobistego. Stanowi uzupełnienie moich zainteresowań związanych z psychologią.

Pracę ze świadomością uzupełniam coachingiem, którego celem jest lepsze poznanie siebie, poprzez pracę z tym co uświadomione i tym, co kryje się głębiej w podświadomości (często dając wyraz na poziomie emocji). Przyglądanie się bliżej swoim przekonaniom, ograniczeniom i emocjom pomaga mi dokonać zmiany, pozwala na wybieranie bardziej wspierających myśli, które przekładają się na dokonanie lepszych i bardziej świadomych wyborów w życiu.

W jodze poszukuję takiej formy praktyki, która będzie odpowiedzią na bieżące potrzeby mojego ciała i umysłu. 

Aktualnie praktykuję bardzo lekką formę jogi – medytacje i różne praktyki oddechowe (określanej mianem jogi królewskiej – raj yoga). W październiku 2019 spędziłam ponad miesiąc w Indiach w miejscowości Rishikesh na treningu nauczycielskim jogi. Zależało mi na tym, aby poszerzyć swoją wiedzę oraz praktykę jogi, a przy okazji przeżyć przygodę życia, odwiedzając niesamowicie odmienny kulturowo kraj w Azji.

Dla mnie w praktyce jogi bardzo ważne jest pogłębiające się poczucie wewnętrznego wyciszenia, świadomości swojego ciała. Joga pozwala mi uważnie wsłuchać się w swoje wnętrze i dzięki temu lepiej zadbać o siebie i swoje potrzeby. 

Dzięki zapoznaniu się z filozofią jogi, ustawicznie pogłębiam pracę nad sobą. Zyskuję coraz to nową świadomość, jak moje myśli wpływają na jakość codzienności – moje samopoczucie, postrzeganie siebie i świata.   

Pomaga mi to w budowaniu lepszej relacji ze sobą: uważnym wsłuchaniu się w emocje, świadomym posługiwaniu się intuicją i podążaniu za prawdziwymi potrzebami wychodzącymi z poziomu serca. 

W efekcie łatwiej mogę zadbać o wewnętrzny spokój, łagodność, cierpliwość i wyrozumiałość dla siebie w codzienności.

Filozofia jogi w praktyce rozwoju osobistego 

Praktyka jogi opiera się na obserwacji, uważności, przyzwalaniu, byciu… nie zaprzeczaniu, nie opieraniu się temu co jest. 

Często to właśnie opór, siłowanie się ze sobą, wewnętrzna walka, próby zmiany nie poparte uważną obserwacją prowadzą do zwielokrotnienia odczucia dyskomfortu… tylko po to, aby głośniej zwrócić na siebie uwagę. Są wołaniem o chwilę uwagi, zatroszczenie o ważne wewnętrzne sprawy i potrzeby emocjonalne.

Wyciszenie w praktyce jogi to klucz do wszelkiego poznania.

Choć często łatwiej wydaje się czemuś zaprzeczyć, to jednak świadomość, akceptacja i przyzwolenie to jedyna droga ku prawdziwemu wyzwoleniu z pętli powtarzających się niewspierających sytuacji.

Ucieczka świadomością na zewnętrz, sięgania po zagłuszacze, tylko w krótkim rozrachunku daje konieczną, choć chwilową ulgę. Nigdy nie będzie jednak drogą prawdziwego wewnętrznego rozwoju. Mierzenie się ze swoimi wewnętrznymi stanami wymaga odwagi, siły, ale i wiary, że może być lepiej, że te stany przejściowe są koniecznym elementem drogi do siebie.

Joga to cierpliwość, nieocenianie, poszerzanie umiejętności koncentracji i świadomości siebie. Jakości te to podstawa dla rozwoju osobistego. Praca z jogą dodatkowo uwzględnia również wyższy, duchowy aspekt naszej egzystencji, za którego subtelną energią, kryją się nasze najgłębsze, często nieuświadomione potrzeby rozwojowe.

Jestem ciekawa jakie jest Twoje doświadczenie z jogą. Jeśli masz ochotę zostaw komentarz i podziel się swoimi przemyśleniami na temat praktyki i filozofii jogi.