8 zasad jogi
Według Jogasutr istnieje 8 wzajemnie uzupełniających się elementów jogi, nazywanych ashtanga (gdzie ashta oznacza liczbę: 8, a anga: komponent, odnoga). Stąd również określenie ashtangi: gałęzie drzewa jogi. Według mędrca Patandżali (uznawanego za twórcę przekazu Jogasutr), stosowanie się do tych zasad w codziennym życiu określane jest mianem praktyki jogi.
Powszechnie ashtanga joga kojarzona jest najczęściej z formą praktyki jogi dynamicznej (odmiany vinjasa flow – charakteryzującego się harmonijnym przejściem pomiędzy poszczególnymi asanami). Jednak w kontekście Jogasutr ashtanga stanowi wyznacznik moralnego postępowania oraz samodyscypliny. Same Jogasutry to zbiór skondensowanej wiedzy na temat rozwoju duchowego, prowadzącego do oświecenia (samadhi) – wyzwolenia się spod prawa karmy i reinkarnacji. Jogasutry składają się ze 195 zwięzłych aforyzmów (sutr), podzielonych na 4 pady (części):
- Samadhipada – nauki o metodach skupienia i ekstazy w świetle mądrości.
- Sadhanapada – metody praktyk ascetycznych, intuicyjnych i wewnętrznych.
- Wibhutipada – rozwój nadludzkich, ekstrasensorycznych zdolności i możliwości, siddhi.
- Kaiwaljapada – nauki o ostatecznym wyzwoleniu z kręgu wcieleń w materialnych światach.
“Wiele praktyk (sadhan) jogi można opisać jako „procesy” i procedury przeprogramowania negatywnego warunkowania – wyzwalania zmodyfikowanej świadomości jednostki z uwarunkowanej matrycy ograniczonej „rzeczywistości” z powrotem do tego pierwotnego, naturalnego i niezmodyfikowanego stanu (w które jest źródłem inspiracji, geniuszu i kreatywności).
Jest to opisane jako urzeczywistnienie stanu niedualnego (gdzie wieczny duch nie jest już nieobecny) i zjednoczenia (jako znaczenia jogi). Tak więc Jogasutry opisują procesy, w jaki sposób zagubiona, samotna, wyalienowana, nihilistyczna i podzielona egzystencja może zostać ponownie zjednoczona, zharmonizowana i zintegrowana z naturalnym porządkiem, a tym samym zjednoczyć się w tworzeniu naturalnego i intymnego poczucia przynależności do świata, głębokiego dobrobytu zadowolenie, spełnienie, spokój i radość pozbawione strachu i przywiązania.”
Poniżej przedstawiam krótki opis każdego z ośmiu poszczególnych elementów ashtangi na podstawie Jogasutr:
Yama – zasady dyscypliny społecznej
Yama to pierwszy z 8 elementów jogi. Dotyczy ona postępowania etycznego. Yama wytycza pewne wzorce zachowań, postępowania zgodnie z zasadami moralnymi. Yama są to uniwersalne praktyki, które można określić mianem złotych zasad. Ich główny przekaz to: “nie rób drugiemu, co tobie nie miłe”. Należą do nich:
- brak przemocy, nie krzywdzenie innych istot (ahimsa – przy okazji jest to nazwa mojej ulubionej wegańskiej restauracji we Wrocławiu)
- mówienie prawdy (satya)
- nie kradzenie, również nie odbieranie czegoś, komuś bez jego wiedzy i zgody (asteya)
- zachowanie wstrzemięźliwości (brahmacharya)
- nie kolekcjonowanie, nie przywiązywanie się do świata materialnego (aparigraha)
Choć te zasady wydają się bardzo proste, to bardzo szczegółowo określają nawet małe niuanse, rozróżnienie czym moralne postępowanie jest, a czym nie. Sądzę, że każdy człowiek został wyposażony w wewnętrzny kompas postępowania zgodnie z tym, co wspiera życie i jego rozwój, a co nie. Jednak wbrew pozorom ludzki umysł lubi robić uniki, tłumaczyć sobie, racjonalizować, dlaczego postępowanie niezgodne z tymi zasadami jest uzasadnione – takie postępowanie prowadzi do powstawania karmy (prawa czynu i skutku).
Niyama – zasady dyscypliny indywidualnej
Niyama dotyczy praktyki samodyscypliny oraz obserwacji siebie, samorozwoju.
W skład praktyki niyama wchodzą:
- oczyszczanie (saucha)
- zadowolenie i poczucie wewnętrznego spokoju (santosha)
- oddanie praktyce (tapas)
- samopoznanie, świadomość siebie (svadhyaya)
- poddanie się wyższej świadomości (isvarapranidhana)
Samodyscyplina (Niyamy) jest bardziej proaktywnym działaniem (w porównaniu z działaniami przeciwdziałającymi, takimi jak w yamach – postępowaniu według zasad moralnych). Jednak obie praktyki Niyama i Yama wzajemnie się uzupełniają. Dla przykładu:
– ahimsa (nieczynienie przemocy) i satya (mówienie prawdy) wspierają saucha (czystość) i swadhyaya (samopoznanie),
– asteya (nie kradzenie) i aparigraha (nie kolekcjonowanie) prowadzi do to santosha (wewnętrznego spokoju) i tapas (pogłębienia praktyki),
Praktyka samodyscypliny (niyamas) wspiera życie według zasad moralnych (yams) i na odwrót.
Asana – postawa jogiczna
Asany, jogiczne pozycje, czy też najprościej mówiąc, ćwiczenia ciała to trzeci z 8 poziomów praktyki ashtangi.
Zgodnie z filozofią jogi, ciało jest domem dla duszy, dlatego też dbanie o zdrowie jest nieodłączną częścią rozwoju duchowego. Poprzez praktykę asan rozwija się nawyk dyscypliny i zdolność do koncentracji, które to obie konieczne są dla medytacji.
Pranayama - techniki kontroli oddechu
W sanskrycie (czyli w pradawnym języku Hindustanu):
- prana oznacza energię życiową, witalność a
- yama kontrolę, przedłużenie, rozszerzenie.
Pranajamy to nie tylko techniki kontroli oddechu – mają one na celu poszerzenie świadomości na własny temat, sięganie w głąb do swego wnętrza, kontakt z czystą, subtelną życiową energią.
„Normalne” podświadome nawykowe oddychanie jest w hatha jodze nazywane oddychaniem karmicznym, podczas gdy praktyka pranajamy ma na celu wypchnięcie praktykującego poza przeszłe uwarunkowania umysłu, tym samym rozpuszczając karmę z przeszłości.
Praktyka pranajamy stanowi łącznik pomiędzy oddechem, umysłem i emocjami. Wymaga też pracy z uważnością i koncentracją.
Według filozofii jogi, odpowiedni oddech nie tylko odmładza i regeneruje ciało, ale też wydłuża życie. W stresie oddech staje się krótki i płytki, dlatego słusznie się mówi, że stres prowadzi do skrócenia życia.
Świadomy oddech pozwala przełamać stare, wcześniej nieświadome karmiczne wzorce oddychania, dysfunkcyjne wzorce ciała i umysłu.
Najprostszą praktyką oddechową jest po prostu obserwowanie własnego oddechu w ciszy – nie zmienianie jego jakości, lecz przyglądanie się jemu bez oceny.
Jeśli masz ochotę i chwilę czasu na praktykę oddechową polecam Ci obejrzenie powtórki z nagrania live, na którym omawiam dwie proste techniki oddechowe – link do obejrzenia w tutaj.
Pratyahara – wycofanie zmysłów
Podczas tej praktyki następuje przesunięcie uwagi z bodźców pochodzących z zewnątrz do wnętrza. Dzięki temu pojawia się przestrzeń do obserwacji tego, co dzieje się w środku – w sferze umysłu, emocji, odczuć.
Odbiór bodźców powinien zostać zatrzymany na poziomie ich odczucia w ciele, tak aby uchwycić ten moment i dopuścić możliwość świadomej obserwacji – według schematu drogi, jaką pokonuje bodziec i jego dalszy odbiór przez: organy => umysł => intelekt => ego => myśli. Poprzez pratyahara rozpoczynasz pracę w jodze na poziomie intelektu i samoświadomości.
Bliski kontakt z ciałem pozwala na lepsze przyjrzenie się jak to, co na zewnątrz wpływa na zachowanie, myśli oraz samopoczucie.
Poprzez przesunięcie koncentracji z tego, co zewnątrz do obserwacji swojego wnętrza, łatwiej zauważyć mechaniczne odruchy, przyzwyczajenia, nawyki, oczekiwania, przywiązania, osądy – bodźce wywołujące od lat te same wzorce zachowań.
Z czasem przy uważnej praktyce obserwacji siebie pojawia się… przestrzeń – wydłuża się ona stopniowo wraz z praktyką. Początkowo wnosi ciszę, zatrzymanie, po to by z czasem, bardzo powoli zacząć wypełniać się nowymi jakościami: współczuciem dla siebie samego, wsparciem, łagodnością, zrozumieniem.
Dlatego praktyka uważności w długoterminowym spojrzeniu przynosi tak pozytywne efekty.
Jeśli masz ochotę sprawdzić, jak w łatwy sposób wprowadzić więcej uważności do codzienności, tutaj możesz przeczytać więcej na ten temat.
Dharana – koncentracja
Dharana to zdolności do koncentracji umysłu na jednym, wybranym obiekcie. Powoduje to, że myślenie automatycznie zwalnia, a umysł uspokaja się. Długotrwała koncentracja prowadzi do stanu medytacyjnego.
Jak można praktykować koncentrację?
Poprzez zatrzymanie uwagi na jednym obiekcie np:
- wybranym dźwięku (np. deszczu, wentylatorze)
- powtarzaniu dźwięku (np. mantry)
- zapalonej świeczce stojącej na wysokości wzroku
- wybranej czakrze / centrum energetycznym w ciele
- używając wizualizacji (np. wyobrażając sobie yantra – mistyczne diagramy gemoetryczne)
- koncentrując się na oddechu.
Dhyana – medytacje
Rodzajów i technik medytacji jest bardzo dużo (medytacje vipasana, zazen, midfulness, z oczyszczającą mantrą, w ruchu).
Nadrzędnym celem w medytacji jest bycie ponad swoim umysłem, ponad myślami, w nieprzerwanym strumieniu ciszy (w psychologii mówi się o dyfuzji poznawczej – obserwowaniu swoich myśli, nie utożsamianiu się z nimi). Warto przy tym zaznaczyć, że wymaga to regularnej i sumiennej praktyki, tak aby zdolność do bycia uważnym obserwatorem weszła w nawyk. Jednak wystarczy odczuć nawet krótki moment zatrzymania, żeby poznać ten stan.
Warto do niego dążyć, nie tylko podczas medytacji, ale tym bardziej w ciągu zabieganego dnia. Jasne nie zawsze się o tym pamięta, nie zawsze to jest możliwe, ale ulga jaką przynieść może stan ugruntowania w sobie, bywa bardzo pomocna w zwłaszcza w momentach kryzysowych i wymagających dużej elastyczności psychologicznej. Nie chodzi też, aby wypierać swoje emocje, a raczej żeby je zauważyć, nazwać, umiejętnie się nimi zatroszczyć i powracać do stanu wewnętrznej równowagi w swoim tempie.
Jeśli potrzebujesz kilku wskazówek jak medytować – możesz sprawdzić inny wpis na blogu:
Samadhi – zjednoczenie, oświecenie
Stan ten to odczucie bezgranicznego, niczym niezmąconego połączenia siebie ze wszystkim, co jest – ze wszechświatem, całym stworzeniem – “utrzymujące się zjednoczenie kontemplacyjne podmiotu obserwacji, jego przedmiotu oraz samego procesu percepcji”.
Stan określany również jako ekstazę – to moment, kiedy energia kundalini w ciele jest aktywna i płynie nieprzerwanym strumieniem.
Poprzez praktykę ośmiu elementów jogi, przeszkody i nieczystości umysłu, które przesłaniają wizję prawdy, znikają. Pozwala to wrodzonej jaźni zaistnieć ujawniając wewnętrzną, obejmującą wszystko, głęboką jedność.
Co jest przyczyną cierpienia według Jogasutr?
8 zasad jogi stanowi remedium dla przyczyny bólu i cierpienia w życiu, których główną przyczyną jest, według Jogasutr, ignorancja. Ignorancja naszej prawdziwej natury, która jest nieśmiertelna i w której wszyscy jesteśmy połączeni w niewidzialnym duchowym wymiarze.
Ignorancja powoduje, że zapominamy o naszym nieograniczonym potencjale, do którego mamy dostęp w każdym momencie życia: wiecznym strumieniu tu i teraz. Tym, co blokuje w nas dostęp do naszej nieprzeniknionej natury, jest ograniczona świadomość.
Praktyka jogi ma na celu eliminację myśli, które stoją za dualnym (wprowadzającym poczucie oddzielenia) postrzeganiem rzeczywistości.
Jogasutry mówią o 5 kategoriach źródła cierpienia, które wywołują smutek (kleshas):
1. avidya – ignorancja naszej prawdziwej natury jaźni. W wyniku tej ignorancji, która przesłania światło prawdy, pojawiają się:
2. asmita – fałszywa identyfikacja z ego, prowadząca do odrębności, samotności, dumy
3. raga – przywiązanie do przyjemności, iluzja, że posiadanie, przedmioty zapewnią spełnienie
4. dvesa – awersja do odczuwania bólu powodująca: złość i niechęć, wstręt, nienawiść
5. abhinivesah – lęk przed śmiercią.
Świadomość powyższych pułapek umysłu, może ułatwić pracę nad własnymi ograniczeniami. Praktyka jogi ma na celu przypomnienie o ważnych zasadach, przebudzenie świadomości na temat tego, kim naprawdę jesteśmy. To proces poznawania siebie, swoich myśli i wznoszenia się na wyższy poziom emocjonalny (energetyczny). To stopniowe uwalnianie się od iluzji strachu, samotności, bólu, cierpienia, które mają swój początek w umyśle.
Według filozofii jogi na świat przychodzimy, po to aby doświadczać i przepracowywać bariery, wynikających z fałszywego – dualnego (oddzielonego od innych) postrzegania rzeczywistości. Jest to proces przebudzania się wyzwolonej świadomości – tej która wolna jest od wszelkich niewspierających życia struktur i schematów myślowych.
Wbrew pozorom, zwłaszcza te trudniejsze momenty w życiu są dobrą okazją do tego, aby przyjrzeć się swoim ograniczeniom, zmierzyć się z nimi i otworzyć się na przepływ energii życiowej. Jeśli czujesz potrzebę wsparcia w tym procesie, zapraszam Cię do kontaktu ze mną.
“Joga nie jest ograniczaniem, tłumieniem ani kontrolą umysłu, ale raczej jest zaprzestaniem, eliminacją, rozpuszczeniem lub “naprawą” myśli.
Kiedy myśli ustają, pole umysłu jest ciche i wyzwolone, co pozwala na pojawienie się większej wewnętrznej inteligencji – wrodzonej uśpionej mądrości.
To jest królestwo sat-chit-ananda (czystej istoty, czystej świadomości i absolutnej błogości). To doświadczenie jest stopniowo i coraz bardziej odczuwane poprzez skuteczne praktykowanie jogi.”
Jak mogę Ci pomóc?
Wyświetlanie 5–8 z 8 wyników
Jeśli poszukujesz zmiany na lepsze i potrzebujesz wparcia w tym procesie, napisz do mnie na maila lub umów spotkanie bezpośrednio w